Krakowski Klub Cyklistów i Motocyklistów “Smok” swoją tradycją sięga do roku 1886. Według historycznych badań przeprowadzonych przez znanego kolarskiego specjalistę red. Bogdana Tuszyńskiego dotyczących początków tej dyscypliny w Polsce, już w 1886 r. w podwawelskim grodzie powstał Krakowski Klub Cyklistów, którego pierwszym prezesem był dr Kazimierz Ramult, a protektorem hrabia Feliks Mycielski. Jednakże za formalną datę powstania przyjmuje się rok 1912. Mając w pamięci, że pierwszy pojazd jednośladowy został skonstruowany w 1813 r. można powiedzieć, iż powstał on nieomal w setną rocznicę tego ważnego wydarzenia dla dziejów motoryzacji. Można przypuszczać, że Klub zrzeszający miłośników jednośladów był jednocześnie instytucją skupiającą ludzi postępowych, z fantazją i dobrze sytuowanych.
Początki działalności skoncentrowane były na propagowaniu wehikułu, jako oryginalnego, nie pozbawionego przyjemności i korzystnego wpływu na tężyznę fizyczną, sposobu na spędzanie czasu wolnego. Klub skupiał w swych szeregach prawdziwych amatorów, entuzjastów nowego sposobu na życie, którzy zapoczątkowali rozwijający się do dziś sport kolarski i motocyklowy.
Dokładna data narodzin Krakowskiego Klubu Cyklistów i Motorzystów to 29 kwietnia 1912 r.,
a powołali go do życia: Z. Wołoszynowski, Fr. Zucker, St. Wołoszynowski, St. Łowczyński, A. Kurzawiński, Fl. Łowczyński, Wł. Rice, A. Rech, M. Strzyżewski, Fr. Stefer, J. Wurm, A. Weissman, M. Statter, Wł. Oberski, E. Kluska i J. Farbowski. Na tym samym walnym zebraniu wybrano Zarząd, nazywający się wówczas Wydziałem, a którego prezesem został Zenon Wołoszynowski. Nowy klub otrzymał statut, a także wzór klubowej odznaki. Znajdowały się nań na biało-czerwonym tle herb miasta Krakowa oraz napis “Krakowski Klub Cyklistów i Motorzystów rok 1912”.
W późniejszym okresie ustalone zostały jednolite stroje dla KKCiM, w których zawodnicy mieli występować podczas zabaw i wycieczek klubowych.
Celem działalności KKCiM było propagowanie zdrowego, sportowego trybu życia wśród społeczeństwa oraz popularyzacja sportu kolarskiego i motocyklowego. Zamierzenia te miały być osiągane poprzez:
– organizacje zawodów i zabaw sportowych
– urządzanie wycieczek turystycznych,
– urządzanie kursów jazdy na rowerze
– organizacje zjazdów kolarskich,odczytów i zebrań towarzyskich
– utrzymywanie stałej korespondencji z prasą sportową i codzienną
– nawiązywanie stosunków z innymi pokrewnymi towarzystwami w kraju i za granicą
– tworzenie oddziałów i samodzielnych klubów na prowincji.
KKCiM skupiał w swym gronie członków wywodzących się przeważnie ze sfer kupieckich i przemysłowych. Dużą grupę stanowiła jednak młodzież akademicka i gimnazjalna. Członkowie klubu dzielili się na honorowych, wspierających zwyczajnych i nadzwyczajnych.
KKCiM stworzył podwaliny krakowskiego kolarstwa w latach 1912-1918. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, działacze tego klubu wzięli udział w tworzeniu Polskiego Związku Towarzystw Kolarskich, założonego w 1920 roku. Równie ważną rolę odegrali oni w tworzeniu ruchu olimpijskiego, organizując w 1919 r. Wydział Kolarski Polskiego Komitetu Igrzysk Olimpijskich. Ponadto jako klub z tradycjami sięgającymi drugiej połowy XIX wieku, był on wzorem dla wielu stowarzyszeń kolarskich m. in. wyścigów górskich czy wyścigów wieloetapowych.
Już pierwszy rok działalności KKCiM zasługuje na szczególna uwagę, gdyż pomimo krótkiego, bo 9-cio miesięcznego istnienia, wysunął się na pozycję najsilniejszego stowarzyszenia kolarskiego nie tylko w Krakowie, ale i w całej Galicji. Fakt ten potwierdzają wszystkie tytuły mistrzowskie, jakie zdobyli zawodnicy tego klubu oraz duża liczba zorganizowanych przez klub imprez sportowych i turystycznych. Potwierdzeniem tego była również ilość członków klubu, która w grudniu 1912 wynosiła 119 zrzeszonych. Okres w którym KKCiM rozpoczął swą działalność przypadł na czas kryzysu kolarstwa w Krakowie, tak więc wszystkie jego sukcesy odniesione w tym okresie były wynikiem ciężkiej pracy członków Wydziału oraz ich wielkiego zaangażowania.
Rok 1912 był również okresem dużej aktywności KKCiM na arenie sportowej. Staraniem klubu urządzono w Krakowie dwa wyścigi, a największą sławę przyniosły sukcesy odniesione w zawodach organizowanych przez stowarzyszenia kolarskie z Galicji oraz Śląska.Rok 1913 rozpoczął się od zmian w regulaminie klubowym. Ustalono miedzy innymi, że do wyścigów będą dopuszczani tylko Ci członkowie, którzy zapłacili składki oraz Ci którzy brali udział w 3 wycieczkach organizowanych przez KKCiM. Oprócz tego, Wydział mając na względzie popularyzację wycieczek turysty-cznych uchwalił nagrody dla osób, które w danym sezonie przekroczą ustalony limit kilometrów. Podjęto także uchwałę zakazującą członkom KKCiM uczestnictwa w wyścigach organizowanych przez inne kluby bez zezwolenia Wydziału.
Ważną decyzją członków zarządu klubu w sprawie działalności sportowej klubu był wybór 12 najlepszych kolarzy, którzy zobowiązani byli do uczestnictwa w codziennie organizowanych treningach. Należeli do nich miedzy innymi: J. Gurgul, Z. Wołoszynowski, W. Hochsman, F. Łowczyński, S. Jaworski, I. Gnojek. O tym, że było to dobre posunięcie świadczą już wyniki z pierwszego, zorganizowanego w 1913 r. przez KKCiM wyścigu, który odbył się 8 czerwca na szosie mogilańskiej.
W 1914 roku na skutek wybuchu I wojny światowej działalność KKCiM została przerwana. Przerwa ta nie trwała jednak zbyt długo, bo w 1915 we wrześniu klub zaczął ponownie działać. Oczywiście była to namiastka wcześniejszej działalności – jedynym wydarzeniem, godnym odnotowania były zawody kolarskie, w których uczestniczyli głównie wojskowi. Ich inicjatorem był F. Lenartowicz. Odbyły się one dnia 3 października 1915 roku i przeprowadzone zostały na prowizorycznym torze długości 418 m, otaczającym boisko piłkarskie Klubu Sportowego “Cracovia”.
Pomimo działań wojennych oprócz wspomnianych zawodów torowych, KKCiM sporadycznie urządzał szosowe wyścigi kolarskie. Ponadto KKCiM w 1917 roku dla wszystkich chętnych zorganizował naukę jazdy na rowerach. Dochody z tej działalności, a także wpływy z imprez sportowych i zabaw towarzyskich oraz opłat członkowskich sprawiły, że na swoim kolejnym Walnym Zebraniu, które odbyło się w marcu 1918 roku KKCiM dysponował nadwyżką w kwocie 2188 koron oraz posiadał majątek klubowy wartości 2577 koron, pomimo że duża część z dochodu z pierwszych zwodów torowych przekazano na rzecz Legionów Polskich.
KKCiM odegrał znaczącą rolę w rozwoju kolarstwa krakowskiego jak również polskiego. Był jedynym stowarzyszeniem, które rozpoczęło swoją działalność w Krakowie tuż po uzyskaniu niepodległości. Mając w pamięci tradycję klubu jego działacze rozpoczęli starania o utworzenie wcześniej wspomnianego związku kolarskiego, który stał się protoplastą później powstałego Polskiego Związku Towarzystw Kolarskich. Potwierdzeniem wiodącej roli KKCiM w tworzeniu struktur naszego kolarstwa była jego działalność na rzecz Polskiego Komitetu Igrzysk Olimpijskich założonego w połowie grudnia 1919 w Krakowie. W jego skład wchodzili m. in. S. Rudnicki i F. Sauer wieloletni członkowie KKCiM.
Na początku lat 20-tych działały w Krakowie już cztery towarzystwa kolarskie, a mianowicie: KKCiM, Cracovia, Makkabi oraz sekcja kolarska Sokoła. Sytuacja ta uległa jednak szybko zmianie, gdyż w 1927 r. towarzystw tych istniało aż 10. Była to zbyt duża liczba jak na miasto mające w owym czasie ok. 200 tys. mieszkańców. Uniemożliwiało to powstanie silnego towarzystwa o dużej liczbie członków. Fakt ten szczególnie uderzył w KKCiM, który jako klub z dużymi tradycjami posiadał wielu znakomitych zawodników, co powodowało, że był dla nowych klubów źródłem naboru najlepszych kolarzy. Mimo tych braków oraz niedoboru własnych obiektów sportowych, nie przeszkodziło to jednak osiągnąć jego zawodnikom sukcesy sportowe na arenie lokalnej, krajowej, a nawet międzynarodowej. Najznamienitszą postacią tego okresu był wychowanek klubu Jan Łazarski, który w 1924 roku na Olimpiadzie w Paryżu wywalczył pierwszy w historii polskiego sportu olimpijskiego srebrny medal w wyścigu drużynowym na torze na dystansie 4000 m. Drugim wielkim kolarzem był Wiktor HÖchsmann, który w latach 1922-1924 trzy razy z rzędu wywalczył w barwach KKCiM tytuł szosowego Mistrza Polski, deklasując swoich konkurentów.
W latach 1920-1930 KKCiM był organizatorem wielu zawodów sportowych, wśród których na szczególną uwagę zasługują:
– wyścig o mistrzostwo drogowe Polski -1922
– wyścig na trasie Kraków – Zakopane – 1922
– wyścig szosowy o mistrzostwo województwa krakowskiego – 1923
– wyścig Lwów – Kraków – 1924
– wyścigi kolarskie na szosie wielickiej -1925
– wyścig dookoła województwa krakowskiego – 1926
W 1921 roku KKCiM utworzył sekcję turystyczną, której zadaniem była organizacja i popularyzacja tego rodzaju turystyki.
We wrześniu 1922 zostały wprowadzone wyścigi górskie, które w 1931 roku zdobyły miano Mistrzostw Polski. W 1925 roku odbyły się pierwsze wyścigi przełajowe, które mistrzostwami krajowymi stały się od 1928 roku. Także w tym samym roku zorganizowano pierwszy wieloetapowy wyścig dookoła województwa warszawskiego, a w 1926 r. z inicjatywy KKCiM dookoła województwa krakowskiego. W 1928 r. zrealizowano pomysł Apolinarego Jabłczyńskiego i Feliksa Wojtkiewicza i zorganizowano pierwszy w Europie wieloetapowy wyścig szosowy dla amatorów Tour de Pologne.
W latach 1930-1939 ustalony został kalendarz imprez kolarskich, który składał się m. in. z: wyścigu “Ekspresu Porannego” w Warszawie, wyścigu dookoła województwa krakowskiego, wyścigu Kraków – Lwów oraz zawodów o puchar “IKC” w Krakowie. Pomimo ogromnej liczby imprez sportowych latach 30-tych nastąpił głęboki kryzys sportu kolarskiego.
Na łamach ówczesnych gazet sportowych często pojawiały się artykuły próbujące wyjaśnić przyczyny zaistniałego stanu. Jako jeden z głównych powodów wymieniono liczne zatargi i spory między klubami kolarskimi, które wpływały hamująco na rozwój kolarstwa.
Po wojnie w działalności klubu następuje istotny zwrot. Kolarstwo ustępuje miejsca dyscyplinom motocyklowym: rajdom, crossom, wyścigom. Ogromną popularnością wśród wyścigów cieszyły się wyścigi motocyklowe na Alejach Trzech Wieszczów, urządzane były zjazdy pakietowe oraz tzw. “I kroki motorowe”. W 1949 roku odbył się I Nocny Rajd Motocyklowy, który “Echo Krakowa” skomentowało w sposób następujący: “Rajd ten potwierdził, że tego rodzaju impreza jest bardzo pożądana i daje dobre rezultaty”. Nic więc dziwnego, że nocne ściganie powtórzono
w dwóch kolejnych latach.
W 1950 r. KKCiM dostał się pod skrzydła zrzeszenia UNIA. Starą gwardię zastąpiła grupa młodych, utalentowanych zawodników m.in. Andrzej Walter, Franciszek Winnik i Zbigniew Pieczara.
Ważną zmianę przyniósł rok 1957. Klub wrócił do poprzedniego miana, a nawet wzbogacił swoją nazwę o słowo “SMOK”, którego autorem był inż. Zbigniew Pieczara, który wygrał konkurs na nazwę klubu, rozpisany przez Zarząd.
Oficjalnie nazwa KKCiM “SMOK” zaczęła obowiązywać w roku 1960 r., przyjęta na walnym zgromadzeniu klubu.
Zbigniew Pieczara był nie tylko pomysłodawcą nazwy klubu, ale także jego znakomitym sportowcem. Był członkiem kadry narodowej w latach 1957-1970 czyli do momentu zakończenia kariery. To ośmiokrotny uczestnik motocyklowych olimpiad “Sześciodniówek”, na których wywalczył cztery złote, dwa srebrne medale i jeden brązowy. Zbigniew Pieczara ścigał się także w gronie weteranów. W Bergamo w 1987 r. w doborowym towarzystwie, zawodnik KKCiM “SMOK” zajął trzecia lokatę, w klasie 250 cm na motocyklu Kawasaki. Rok 1958 zapisał się w historii klubu złotymi zgłoskami. Ekipa KKCiM
w składzie: Andrzej Walter, Zdzisław Duliński, Zbigniew Pieczara i Marek Dubaniowski zwyciężając w XVI Międzynarodowym Rajdzie Tatrzańskim (bez punktów karnych, uzyskała wynik lepszy od narodowej reprezentacji Polski) zdobyła Nagrodę Przechodnią im. inicjatora tej imprezy K. Jurkowskiego, ko-lejny raz zawodnicy KKCiM “SMOK” Rajd Tatrzański wygrali w 1971 r. w składzie: A. Kramarczyk, W. Siudek, R. Łukliński.
Po okresie zastoju, wycofania się z czynnego uprawiania sportu starej gwardii, na areny przebojem wkroczyła fala młodych zawodników i za ich sprawą o “SMOK-u” znowu zaczęło być głośno. W 1971 r. ekipa KKCiM w składzie: Rościsław Łukliński, Wiesław Siudek, Andrzej Kramarczyk, Jan Wyrostek i Zdzisław Chlebda zdobyła mistrzostwo Polski w rajdach szybkich.
Wiele splendoru przysporzyli “SMOK-owi” trialowcy. W latach 1983-1985 dwukrotnie wywalczyli tytuł mistrza Polski, a raz byli wicemistrzami. Barw “SMOK-a” bronili wówczas: Tadeusz Bator, Krzysztof Piechota, Leszek Kwaśnik, Wiesław Jirak, Robert Błachut i Krzysztof Matoga, a sekcją kierował społecznie Marek Rutkowski, zasiadający we władzach klubu nieprzerwanie od 1973 roku do dnia dzisiejszego. Krakowski Klub Cyklistów i Motocyklistów “SMOK” rozsławili sportowcy rozmaitych specjalności. Dużymi osiągnięciami mogą pochwalić się także działacze, którzy znakomicie wywiązali się z zadania organizacji największych imprez światowych w dyscyplinie motocyklowej trial.
Początkiem tych sukcesów był rok 1984, kiedy to po raz pierwszy w historii FIM 16 września 1984 roku w Myślenicach KKCiM “SMOK” był organizatorem imprezy “Trial des Nations” – rozgrywanej pomiędzy drużynami narodowymi.
Po 26 latach przerwy, powtórnie w Myśleniach w dniach 10 – 12 września 2010 roku rozegrano “Trial des Nations”, ale już jako oficjalne Mistrzostwa Świata Zespołów Narodowych. Obie te imprezy zakończyły się olbrzymim triumfem i sukcesem organizacyjnym. Zdaniem członków Międzynarodowego Jury, impreza w 2010 roku była jedną z najlepiej zorganizowanych na świecie imprez motocyklowych trial.
W międzyczasie KKCiM “SMOK” był organizatorem Indywidualnych
Mistrzostw Świata Trial w: 1985, 1988, 1990, 2006, 2007 i 2010 roku oraz kilkunastokrotnie Mistrzostw Europy Trial w latach 1995 – 1999, 2001 – 2010.
Funkcję “Clerk of the Course” dyrektora wszystkich tych zawodów pełniła zawsze jedna i ta sama osoba – prezes Zarządu Okręgowego PZM w Krakowie Marek Rutkowski, co jest ewenementem na skalę światową.
Nie byłoby tych sukcesów organizacyjnych, gdyby nie olbrzymie zaangażowanie i pomoc takich działaczy jak: Leszek Kwaśnik,
Danuta Węgiel, Wiesław Jirak, Zbigniew Hornung, Michał Rutkowski, Leszek Nurek, Maria i Andrzej
Wojciechowscy, Artur Kowalski, Andrzej Marchewka, Paweł Iwaniec, Zofia Jerzykowska, Maria, Karolina
i Anna Kwaśnik, Wanda Żuchowska, Elżbieta i Kazimierz Jaromin, Małgorzata Jaszczyńska, Krzysztof, Sebastian i Michał Siarkowscy, Marek Zaród oraz prezes klubu Stanisław Gustab.
Przy wszystkich tych imprezach nieocenioną pomoc niosły Urząd Miasta i Gminy w Myśleniach oraz Urząd Miejski w Krzeszowicach na czele z burmistrzami Maciejem Ostrowskim i Czesławem Bartlem.
Niestety wielu naszych nie-odżałowanych Kolegów, pracujących przez lata przy przygotowaniu
i organizacji tych wielkich imprez: Jerzy Rzerzycha, Mieczysław
Czarnota, Romuald Czarski, Jerzy Legutko i Wojciech Sarnacki nie doczekało tego wspaniałego Jubileuszu.
Sekcja motocyklowa “Trial” pod kierownictwem kolegi Wiesława Jiraka
wywalczyła w latach 2000 – 2011 wielokrotnie tytuł klubowego V-ce Mistrza Polski Trial, a nasi najlepsi zawodnicy: Tomasz Hajduk tytuły Indywidualnego Mistrza Polski, a Adam Łanoszka V-ce Mistrza Polski w klasie senior.
Również cykliści KKCiM “SMOK”- Kazimierz Korcala, Katarzyna Szczurek i Józef Magda – święcili
w ostatnim okresie wiele sukcesów.
Kazimierz Korcala w latach 1980 – 2011 zdobył kilkanaście tytułów Mistrza Polski w kategorii masters, w wyścigach szosowych ze startu wspólnego, w jeździe indywidualnej na czas i w jeździe parami. W roku 2001 wywalczył srebrny medal Mistrzostw Świata w Austrii w swojej kategorii wiekowej.
Jedną z najlepszych zawodniczek jest Katarzyna Szczurek, która wygrała wiele wyścigów zarówno w kategorii elita, jak i masters.
Również najstarszy aktualnie zawodnik KKCiM “SMOK” Józef Magda wygrał w kategorii masters wiele wyścigów i zdobył kilka tytułów mistrzowskich.
Natomiast najmłodsza nasza sekcja cyklotrialowa może pochwalić się zdobyciem w swojej krótkiej historii dwóch tytułów indywidualnego Mistrza Polski przez Kazimierza
Jaromina i Piotra Surgę.
Zarządem, KKCiM “SMOK” od dwudziestu kilku lat kieruje prezes
Stanisław Gustab, a jego skład wybrany na lata 2011 – 2015 jest następujący:
Stanisław Gustab – Prezes
Marek Rutkowski – V-ce Prezes ds. organizacyjnych
Wiesław Jirak – V-ce Prezes ds. sportowych
Maria Wojciechowska – Skarbnik
Michał Rutkowski – Członek Zarządu
Kazimierz Korcala – Członek Zarządu
Zbigniew Hornung – Członek Zarządu
Paweł Iwaniec – Członek Zarządu
Tomasz Hajduk – Członek Zarządu.
Wielu działaczy KKCiM ”SMOK” pełni ważne funkcje w motocyklowych
organizacjach międzynarodowych i strukturach Polskiego Związku
Motorowego, między innymi:
Michał Rutkowski – członek Trial Commission CTR Międzynarodowej
Federacji Motocyklowej FIM i Europejskiej Unii Motocyklowej UEM, członek Zarządu Głównego PZM i Głównej Komisji Sportu Motocyklowego;
Zbigniew Kogut – członek Zarządu Głównego Polskiego Związku Motorowego aktywnie działający w Głównej Komisji Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego.
W strukturach Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Motorowego
w Krakowie działają:
Marek Rutkowski – Prezes ZO PZM
Edmund Olczak – V-ce Prezes ds. organizacyjnych
Leszek Kwaśnik – Przewodniczący OKSM
Stanisław Gustab – Członek Zarządu Okręgowego
Maria Wojciechowska – Przewodniczący Okręgowej Komisji Rewizyjnej